Performance.  Play.Lab 

Performance.Play.Lab als  kunsteducatieve, organische en co-creatieve praktijk in het basisonderwijs

Van performance en spel ....

Volwassenen hoeven geen beeldhouwers te zijn, maar mede-spelers.

Creatie -en spel momenten, leveren mooie beelden op en zijn een performance op zich.

Hercreëren van succeservaringen is geen goed idee, want elk moment is anders. 

Hercreëren, is  het achterna hollen van een beeld dat al weg is

Performance en spelen, vullen elkaar goed aan

...tot Performance.Play.Lab

Tijdens mijn jaren als kunsteducator binnen de onderwijs- en vrijetijdssector, groeide mijn liefde voor performance en spel. Spelen en performance waren twee aparte elementen die op het einde samen werden gebracht in een of ander toonmoment. Deze toonmomenten werden door werkgevers aangevraagd, om iets te kunnen terug  geven aan ouders in de hoop, betrokkenheid te vergroten.

Zo gebruikte ik vaak het spel en de creaties van kinderen, om deze later te verwerken in een performance waar het kind, eigen bewegingen en persoonlijke creaties centraal stonden. Wat me hierin opviel is dat kinderen veel vrijer waren tijdens de 'spel- en creatie momenten'. Het toonmoment was fijn om naar te kijken, maar de prachtige spontane beelden die de kinderen creëerden in hun vrij spel, toonden plots mechanischer eenmaal binnen de context van een toonmoment.

Ook binnen mijn rol als begeleider voelde ik een switch van vrije creatie, plezier, fierheid, verwondering en spel naar een onzichtbare druk om alles in goede banen te leiden. Maar vanaf wanneer is iets goed? Ik merkte dat ik van  een gidsende rol naar beeldhouwer stapte, om het kind te kneden in het reproduceren van voorafgaande rakende woorden, klanken en beelden.

Tijdens het laatste project 'theater' in GC Den Zeyp ervaarde ik gedurende een spel-moment heel bewust, het plezier om als begeleider gewoon deel uit te maken van de performance. Toch ging ik eenmaal het toonmoment begon zoveel mogelijk aan de zijlijn staan om te kijken of alles verliep zoals 'het moest'.

Schooljaar 2019-2020, bracht me een eerste, persoonlijke succeservaring met performen. Deze ervaring, als ook mijn deelname aan de zomeracademie (georganiseerd door Vzw de veerman), vormde de aanleiding voor het verder ontdekken van performance binnen de context van basisonderwijs. Binnen het project 'Verkeersogen'  (2020-2021) speelde ik met woordloze performance als introductie tot een projectweek en/of atelier. Het enorme succes ervaren, voor zowel mezelf binnen de rol van performer, als bij het kind en hun klasleerkracht, zorgde voor een herhaling binnen het project 'superhelden'. In beide praktijken lagen spel en performance nog erg gescheiden van elkaar.

Deze scheiding was merkbaar op volgende vlakken: De performer performt, de kinderen kijken, co-creatie is toegestaan en de performer nodigt de kinderen uit om deel te nemen aan de performance. Eenmaal gedaan volgen er workshops en vrije spel momenten die vervolgens leiden tot het creëren van een platform waar kinderen die wensen zelf mogen performen. Een cirkel aan oneindig veel mogelijkheden.

Deze manier van werken sloeg erg aan bij de kinderen en gaven mij als leerkracht en performer voldoening. Tijdens zulke projecten zat ik in een volledige staat van flow. Dit onbeschrijfelijke gevoel gaf zin naar meer en zette ik dus voort in een derde onderzoekspraktijk 'schietgaten'. 

Wanneer ik even later op Spotify op zoek ging naar een inspirerende podcast over performance, kwam ik het werk van Amanda Pintore tegen. Ze organiseert Play labs waarbij het vrij spel van kinderen de basis vormt, voor het vormgeven van een performance. Haar werk inspireerde me om vrij spel veel meer te omarmen, om zo performance en spel als één samenhangend geheel te zien en niet als twee losse stukken. Tijdens de laatste twee praktijkonderzoeken 'Afval' en 'Ziek zijn', probeerde ik dit toe te passen. Beiden verliepen veel chaotischer en er was meer spel en interactie aanwezig. Door het gebrek aan voorafgaande regels en de aanwezigheid van vooropgestelde (onbewuste) verwachtingen was ik niet altijd in staat om het vrij spel van het kind te omarmen. 

Er is zoals beschreven een sterke evolutie merkbaar tussen het startpunt en de ontwikkeling van Performance.Play.Lab. Zowel de inhoud van mijn praktijk, als de rol van de begeleider evolueerde sterk. 

Ik als regisseur en jij als speler

 Ik als performer en jij als toeschouwer

 Ik en jij als co-spelers

Opmerkingen, observaties, constataties en vragen

Geluksvogels - Jeugdcentrum Aximax (2020: Een sensoriële zoektocht naar definitie van geluk.

Opmerkzaam is het grote verschil wanneer ik werk binnen -of buiten de schoolse context. De buitenschoolse context geeft me een vrijer gevoel. Ik sta in mijn kracht en werk als 'expert' samen met de kinderen. Smossen en vies worden hoort erbij. Onbewust denk ik dat de mogelijke kritiek dat onderwijs soms biedt op mijn manier van werken, me bang heeft gemaakt. Voor de essentie van Performance.Play.Lab en alles waar kunsteducatie voor staat is lef, zelfvertrouwen en zelfkennis nodig. Gelukkig bezit ik één van de drie. Er is dus nog werk aan de winkel.

Onder het motto van Malaguzzi 'maak van je leerproces een ontdekkingsreis', ga ik alvast aan de slag met volgende (tot nu te onbeantwoorde) vraag: 'Hoe kan ik de krachtige houding bij het begeleiden van spel en performance praktijken, buiten de schoolmuren betrekken in mijn eigen onderwijspraktijk binnen onderwijs'?

Praktijk onder de loep

Verkeersogen 

Superhelden 

Schietgaten

Praktijk onder de loep: Verkeersogen

'Verkeersogen', zoomt in, op de zintuigelijke ervaring dat verkeer met zich mee kan brengen. Tijdens deze  spelende en onderzoekende performance krijgen thematische voorwerpen (fietsbel, achteruitkijkspiegels, speelgoedauto's,..) een nieuwe invulling. De thematische objecten worden ingezet om een lijfelijke, zintuigelijke, speelse, onderzoekende performance neer te zetten waarin het kind uitgenodigd word om zijn spontane impulsen te delen. Tijdens deze  spelende en onderzoekende performance krijgen deze voorwerpen een nieuwe invulling. Deze invulling wordt theatraal, dansant en muzikaal ondersteunt. 'Verkeersogen' werd opgestart vanuit performance en vervolledigt met geleide workshops en vrije spel momenten. 

Lees meer »

Praktijk onder de loep: Superhelden

'Superhelden', zoomt in, op de supermogelijkheden van elk in ons. Samen met de kinderen ontdekken we hoe we elkaar kunnen ondersteunen met meer dan enkel woorden. Superhelden is een lijfelijke en kunsteducatief laboratorium waar we elkaars eigen grenzen aftasten met behulp van niet veel meer dan een stift en een stuk plastic. De invulling werd opgestart vanuit een aanwezige conflictueuze situatie.

Lees meer »

         Afval

                   Ziek zijn

Praktijk onder de loep: Brol of afval ?!

'Brol of afval?!',  focust vanuit de vraag en thema over sorteren. Startend vanuit performance, gaan we spelend ontdekken wat volgens voor jou in de vuilbak mag en wat je kost wat kost wil bijhouden. De performance kwam tot stand via externe materialen, aangebracht door collega's en kinderen.

Lees meer »

Maak jouw eigen website met JouwWeb