Performance.Play.Lab en zijn verloop

Words into action!

Voorlopend kader en afspraken

Voordat PPL plaatsvind, overloopt de performer een 3 à 4 tal regels met de deelnemende groep. Deze kunnen aangepast worden naar de aanwezige noden binnen de groep. Deze regels zorgen ervoor dat de leerlingen voorbereid zijn op wat hen te wachten staat en nodigt hen uit een speler te zijn en geen spelbreker.

Ik ben een speler en geen spelbreker

Ik heb respect voor mijn lichaam en dat van anderen

Ik respecteer het materiaal

Elke ervaring is goed, ik stel me open

Introductie en ritueel

Inspiratie uit deelname van een performance lecture , georganiseerd door Decolonize, Leuven

Elke performer en elke PPL is anders, maar één ding is steeds hetzelfde en dat is het ritualiseren van het begin en het afsluitmoment. Binnen dit onderzoek word het gebruik van rituelen ingezet om te komen tot verstilling, herkenning, veiligheid en afronding. Door het gebrek aan structurele mogelijkheden zoals een gezellige plek, de mogelijkheid tot verduistering, enzovoort werden volgende rituelen gebruikt om PPL in te leiden en af te ronden.

Ritueel-mogelijkheden

Van zodra de kinderen toekomen start de performance. De performer onthaalt de kinderen woordloos en probeert alvorens de ruimte te betreden, de verbeelding te prikkelen.

Maar ook stilte, spanning en nieuwsgierigheid in te bouwen. Zo kan de performer gebruik maken van bewegingen en trucjes als:

Het eigen oor dicht tegen het kind houden, wanneer het kind verstilt krijgt het een verwonderde blik, een duim en/of een vrolijke glimlach te zien.

Het theatraal luisteren aan de deur, loeren door het sleutelgat om dan de eigen verbazing terug te koppelen naar de kinderen.

Het openen van de deur op een kier, kijken en hem snel weer toe doen, om terug de eigen 'zin en energie' terug te koppelen naar de kinderen

Het non-verbaal vragen: 'gaan we de deur open doen en ontdekken wat er zich verschuilt?'

'Nu ben ik super benieuwd en wil graag naar binnen om te ontdekken wat er zich verschuilt achter de deur'

-Kind-

Deze kleine trucjes worden enkele malen herhaalt tot dat de groep tot verstilling en nieuwsgierigheid komt. Het is een duwtje in de rug van het kind-zijn intrinsieke motivatie. Er wordt geen stilte geëist of opgelegd, wel wordt het kind uitgenodigd tot verwondering, nieuwsgierigheid en nog zoveel meer. Wanneer we de ruimte dan eindelijk binnentreden volgt ook hier een herhalende rituele handeling:

De performer kijkt nog één keer achterom, vergroot de gewenste handelingen als 'op de tippen van de tenen lopen, vinger op de mond en het uitdoen van de jas.

Een kom-mee-hand beweging en het imitatiegedrag van de kinderen doen hen redelijk snel begrijpen wat er verwacht wordt van hen. Ze doen hun jas uit en zien de performer op het blauwe zeil zitten. Sommige groepen komen spontaan bij mij zitten, andere groepen nodig ik uit door één kind bij de hand te nemen en samen te gaan zitten. Al snel volgt de groep en kan de performance starten.

Midden

Na het openingsritueel start Performance.Play.Lab. steeds vanuit een performance geïnitieerd door de performer. Deze performance is een startpunt van uitwisseling en dialoog waarbij de spontane impulsen van het kind worden ontvangen als inspiratiemateriaal voor de verder verloop. Mogelijkheden is het passend woord... er zijn er veel. Van spelen, dansen en zingen naar alles wat het kind mee wil invullen. De input van de performance kent zijn vertrekpunt binnen het thema van de week en integreert materialen op een andere manier. Zo kan een vuilbak een leuke hoed worden en een stukje tape op de grond word een echte racebaan.

Opmerkingen, observaties, constataties en vragen

Play Lab is een idee uit Amerika waarbij theatervoorstellingen voor jonge kinderen gemaakt worden op basis van de verscheidenheid aan bewegingen, spel en manipulaties van materialen door het kind. Ze zien kinderen als het ware als vooronderzoekers voor hun eigen onderzoek. Deze informatie bundelen ze in een voorstelling dat ze terug koppelen aan de onderzoekers en ander jong doelpubliek. Hun manier van werken bezorgd specifieke uitkomsten. Wat als ik eerst van performance zou vertrekken en dan naar spel? Zouden de herkenpunten en transfermogelijkheden sterker zijn als hoe het nu plaatsvindt?

'When music changes the actors go with it and respond with spontaneous movements'.

-Anne Bogart

Afsluiting en reflectie

Na elke PPL bedanken we elkaar. Deze bedanking kan zowel onder de vorm van een applaus als onder de vorm van een (groeps)knuffel, een namasté of een eigen bedacht gebaar. Na het moment van bedanking komen we als groep samen op de uiteinden van het blauwe zeil. De jongste kleuters worden één per één uitgenodigd om aan de deur te gaan staan.

Wanneer ze in de rij staan nodigt de performer enkele kleuters uit, om het materiaal op te ruimen en het blauwe zeil op te plooien. Na het opplooien van het zeil vertrekt de groep naar hun eigen klas. De oudste kinderen blijven (indien er breinruimte is op dat moment) zitten voor het reflectiemoment. De reflectie is afhankelijk van de leeftijd van de kinderen. Jonge kleuters krijgen in hun eigen klas beelden te zien van de speel-sessie. Vaak is de speel-sessie zo intens geweest dat dit moment best de volgende ochtend plaats vindt.

'De kleuters beginnen automatisch te spreken en roepen vrolijk namen uit. Ze herinneren en herkennen bepaalde momenten dat ze deelden met elkaar. Op basis van de vrije reacties kan een gesprek al dan niet plaats vinden. Dit is absoluut geen must.'

Bij oudere groepen wordt er na het moment van bedanking samengezeten op het blauwe zeil. Mondige kinderen kun je uitnodigen met verbale reflectie-vragen. Zoals bijvoorbeeld: Als je fotograaf of video-maker was, welk beeld zou je dan willen bijhouden en waarom? Zijn er beelden die je liever wist en waarom? Welke beelden waren fijn - niet leuk - zot - nieuw - inspirerend - vraag oproepend en waarom kies je om dat beeld te delen?

'Sommigen ervaringen zijn al aangenamer dan anderen, maar ze zijn allemaal waardevol.'

Wanneer de kinderen het lastiger hebben om zich uit te spreken kun je vanuit je eigen observatie verwoorden wat je zag. Ook kun je materialen erbij halen en linken aan foto- en videomateriaal of het live recreëren van gecreëerde beelden. Emotie-smileys kunnen hier ook bij helpen. De reflectie gebeurt steeds vanuit een niet-beoordelende observatie, waarbij elke ervaring omarmt wordt als iets waardevol.