Wie is performer en wat is zijn rol? 

'Should every teacher have a little bit of art educator ship inside them? '

In principe is iedereen (kunsteducatoren, leraren, kunstenaars,...) in staat om een performance play lab (PPL) te organiseren, performen en begeleiden op voorwaarde dat de initiator  beschikt  over de basisvaardigheden van PPL en/of bereid is om die zich eigen te maken.

 

Alle voorwaarden gebonden aan de rol van de begeleider, zijn gebaseerd op vaardigheden en niet op karaktereigenschappen. D.w.z. dat elk van deze punten kunnen groeien door trial & error, kritische zelfreflectie, motivatie en inzet.

 

De kinderen krijgen voordat ze de ruimte binnentreden een inkijk op een aantal minimumvoorwaarden omtrent hun gedrag. We kunnen stellen dat er ook voor de performer een bepaalde gedragscode aanwezig is, gebaseerd op verschillende vaardigheden die al aanwezig of groeiend zijn. Naast de vaardigheden voor het begeleiden van een PPL, zijn er ook heel wat voorbereidende factoren die deel uitmaken van de job.

 

'Ik ben een gids en geen scheidsrechter

Ik ben een speler en geen spelbreker'

 

'ik durf mezelf  tonen

Ik  omarm mijn makerschap en dat van het kind

Ik zet soms een stap achteruit en observeer'

'Ik stel mezelf spontaan en flexibel op 

Ik sta open voor de spontaniteit van het kind'

Ik volg mijn intuïtie' 

 

'Ik ben nieuwsgierig 

Ik kijk met verwondering naar de wereld'

'Ik experimenteer met theater, dans, muziek,..

Ik verzamel materiaal dat mij prikkelt'

'Ik stap uit mijn mentale denkproces

Ik stap in mijn lichaam'

De rol van de performer ter voorbereiding op een PPL...

Op voorhand, op voorhand, had ik al gezegd op voorhand?

De performer en/of organisator dient vooraf allerlei logistieke zaken in orde te brengen, zoals het opstellen van een playlist, het reserveren van een zaal, het bijeenzoeken van gewenste materialen. Iedere performer heeft zijn eigen manier van werken. Sommigen vinden het belangrijk om eerst alles bij elkaar te verzamelen en anderen nemen mee wat ze tegenkomen. Geen van de twee is goed of slecht, het draait er om dat je als performer nieuwsgierig, vol verwondering in de wereld staat en je openstelt voor wat je omringt.  Het is van belang dat een performer zich durft openstellen voor nieuwe prikkels en de aanwezige intuïtie of spontane gedachten en reacties omarmt.

'Als iets je aandacht trekt is dat niet zomaar. Ga de ontdekkingsreis aan'

Contact met de leerkracht en/of klas

Indien de performer niet de eigen leerkracht is, dient deze contact op te nemen met de klasleerkracht voor een introductiegesprek. Tijdens dit gesprek wordt er kort informatie gegeven over wat een PPL kan zijn en met welk thema de kinderen op de gewenste datum, al dan niet werken. Tijdens het overnemen van iets simpels als een klasthema wordt er vaak een brug gebouwd tussen performer en leerkracht, tussen de drempels van kunst en het onderwijs. Naast het introductiegesprek is het steeds goed om een observatie -en meespeel sessie te organiseren binnen de klaspraktijk. Op die manier wordt het gevoel van veiligheid -en herkenbaarheid vergroot. Hier kan de performer gebruik van maken tijdens zijn praktijk. Tot slot is het fijn om te bekijken of de leerkracht een vervolgtraject wenst onder vorm van Performance.Play.Labs of workshops. Ben je zowel leerkracht en performer dan kun je op het moment zelf inspelen of een vervolgtraject een meerwaarde biedt of niet.

'Een zak vol sleutels  en een fluoroze touw trekken mijn aandacht'

Materiaal

De performer dat het concept van PPL wil integreren in zijn praktijk, maakt onder het motto: 'met weinig kan je veel', al gaande weg een verzameling aan, van alledaagse materialen dat nieuwsgierigheid prikkelen en/of aandacht opvragen.

'Het plastic van een pas gekochte zetel prikkelt me, ik neem het mee, we zien wel dacht ik bij mezelf. Ik wikkel me erin en dans, een superheldendans'

 

Deze alledaagse en groeiende materiaalverzameling wordt gecombineerd met materialen dat binnen het thema passen. Uiteindelijk zullen de thematische materialen hun huidige functie zien verdwijnen in een gedachtegoed van 'omdenken'.

'Ik dans op het piepend en ritmisch geluid van de bloeddruk meter'

Muziek

Tijdens een PPL kan de performer ervoor kiezen muziek te laten afspelen. Deze muziek kan het best verzameld worden op een afspeellijst. De muziek kan een sessie leiden of deze kan gekneed en verandert worden naar de zin en artistieke keuzes van de performer. Tijdens mijn eigen praktijk voorzie ik een spotifyplaylist met allerlei nummer op van ritmische latino muziek, naar techno of film-muziek. Het is belangrijk dat de muziek geen mee-zinger is. Hierdoor wordt de aandacht van de kinderen op iets anders dan het spel geleid en dat is niet de bedoeling bij PPL. Ik laat de playlist op shuffle staan zo dat de muziek mij kan verbazen en het spontane, intuïtieve wordt getriggerd in mezelf. Heel af en toe speel ik met de volumeknop of de nummerkeuze. Het is handig om op die momenten te investeren in een smartwatch, op die manier hoef je, je eigen flow die van de kinderen niet te verliezen door het sukkelen met de muziekinstallatie.

Tijd en ruimte

Als er geen aparte ruimte beschikbaar is, moet er overlegd worden op welke manier dat de klas prikkelvrij-er kan gemaakt worden door bijvoorbeeld, het weghalen van materialen, het beperken van de ruimte met zeilen of panelen, enzovoort...

'Ik sleur elke morgen met stoelen en tafels en verander een polyvalente zaal om in de kast van Narnia, een plek waar veel mogelijk is'

Vandaag is de dag!

Op de dag zelf van een de Performance.Play.Lab heeft iedereen zijn eigen werk-ritueel. Mijn persoonlijk werk-ritueel bestaat uit verschillende momenten:

Voor het slapengaan en bij het opstaan verzamel ik materialen die me prikkelen bij elkaar in een zak. Thematische materialen zijn wat lastiger en worden daardoor vooraf geselecteerd. k de deur van mijn appartement sluit, open ik mijn afspeellijst op spotify. Met een zak materialen in mijn hand en muziek in de oren trek ik naar de tram. Onderweg naar school vormen er zich allerlei beelden in mijn hoofd, suggesties op vlak van bewegingen en handelingen.  Ik omarm wat komt.

 

Wanneer de deur van mijn appartement toeknalt en de muziek in mijn oren afspeelt, vormen zich allerlei beelden, sugesties tot bewegingen en handelingen die ik omarm binnen hun rol als suggestie en niet als script 

 

Bij aankomst op de werkplek ga ik naar de polyvalente zaal en laat ik de playlist verder afspelen op de luidsprekers terwijl ik de ruimte vrijmaak van stoelen en tafels. Tijdens het sleuren en trekken laat ik mijn lichaam intuïtief meebewegen op de muziek en voel ik me nu al, erg verbonden. Wanneer alles aan de kant staat denk ik na over de compositie van het blauwe zeil dat fungeert als verzamelplek voor het start-ritueel van PPL.

De rol van de performer tijdens PPL...

De performer is zowel creator als gids. Binnen zijn makerschap creëert de performer beelden met zowel het lichaam als een selectie aan materialen, in de ruimte. Deze beelden kunnen in co-creatie met kinderen ontstaan en/of op uitnodiging.  De performer kan vervolgens ook inspelen op het aanwezig imitatiegedrag van jonge kinderen.  De spiegelneuronen zorgen ervoor dat kinderen ons gedrag gaan kopiëren en dit kan element kan voor sterke beelden zorgen.

 

Zoals aangegeven dient de performer een gids-houding aan te nemen, waarbij het wel degelijk om  suggereren en uitnodigen gaat i.p.v. verplichten en opleggen. Begeleiden doe je in deze context niet vanuit 'ik weet wat best is', integendeel je gaat zelf op onderzoek en deelt dit op een open manier met het kind. Je speelt in op prikkels die zich voordoen, je volgt hierbij je intuïtie op. Hetzelfde wordt van het kind verwacht.

 

Uit onderzoek is gebleken dat wanneer een volwassenen zich volledig laat gaan, speelsheid vertoont en in contact staat met zijn eigen innerlijk kind, het versterkend zal werken naar de eigen durf, speelsheid en spel van de deelnemende kinderen. Ook het welzijn op persoonlijk als op professioneel vlak speelt hierin een rol. Het is dus belangrijk om in contact te blijven staan met jezelf en te willen groeien.

 

... en dat van een kind

The Hundred Languages

No way. The hundred is there.

The child is made of one hundred.

The child has a hundred languages
a hundred hands
a hundred thoughts
a hundred ways of thinking
of playing, of speaking.

A hundred always a hundred
ways of listening
of marveling, of loving
a hundred joys
for singing and understanding
a hundred worlds
to discover
a hundred worlds
to invent
a hundred worlds
to dream.

The child has a hundred languages
(and a hundred hundred hundred more)
but they steal ninety-nine.
The school and the culture
separate the head from the body.

They tell the child:
to think without hands
to do without head
to listen and not to speak
to understand without joy
to love and to marvel
only at Easter and at Christmas.

They tell the child:
to discover the world already there
and of the hundred
they steal ninety-nine.

They tell the child:
that work and play
reality and fantasy
science and imagination
sky and earth
reason and dream
are things
that do not belong together.

And thus they tell the child
that the hundred is not there.
The child says:
No way. The hundred is there.

 

-Loris Malaguzzi (translated by Lella Gandini)
Founder of the Reggio Emilia Approach

Leerkrachten uit het werveld, hebben ook een woordje te zeggen

Emely Buelens

Juf 2de kleuterklas

Woorden om te onthouden:

Onbegrensd

"Deze momenten mogen van mij meer! Voor zowel de kinderen als voor mezelf

 

"Ik ben, ontroert om mijn kinderen op die manier te zien. Het schijnt een heel ander licht op hen"

 

"Het is zelden dat ik de kinderen op die manier in interactie zag, onbegrensd en vanuit hunzelf"

-Juf Emely-

De meerwaarde binnen een schoolcontext

  • Een nieuwe inkijk op het muzisch domein
  • Wegstappen van het alledaagse schools niveau 
  • inspiratievol 
  • Thema bekijken vanuit een andere bril 
  • Verwerkingsmogelijkheden in de klas 
  • De kinderen op een andere manier (muzisch, expressief) bezig zien
  • Kinderen stellen zich meer open, ontplooien zich zichtbaar, durven zichzelf zijn, uiten gevoelens op een andere manier dan verbaal
  • De nood aan jezelf blijven uitvinden als juf, nieuwe dingen leren, innovatief omgaan met mijn lessen en de kinderen wordt hierbij vervult.

 

Valkuilen

  • Prestatiedruk van de leerkracht (verplichte lessen, handleidingen die je moet volgen, te bereiken doelen)
  • De beperkte plaats in de klas
  • De groepsgrootte 

Klasleerkracht of kunsteducator?:

' Als het dan samen met u is, kunnen de kinderen zich soms meer loslaten en zich op een andere manier laten zien dan in de klas. Het is een uitgelezen kans om als klasjuf te observeren en hiermee verder aan de slag te gaan en op in te spelen in de klas'

-Juf Emely-

Meer dan een methode

Performance play lab is niet gebaseerd op succesvoorwaarden, wel op minimum voorwaarden. Het is meer dan een methode, het is een manier van denken, voelen, kijken en luisteren'

 

'Ik ga zeker dingen hernemen die ik volgend jaar in dat thema ga toepassen'

 

Voorwaarden

  • Ruimte en plaats (niet in de klas) 
  • Prikkelvrije ruimte 
  • Uit de klascontext (met verwerkingsmogelijkheden achteraf in de klascontext) 
  • Goodpractice 
  • Co-creatie met mij
  • Samen anders nadenken, iemand dat mee  out of the box kan nadenken

 

"Je hebt een andere inkijk en dat geeft inspiratie.

In die ruimte weten de kinderen, 'oké, hier kan ik mezelf zijn of anders opstellen, er is geen druk of kritisch oog"

-Juf Emely-

 

 

 

 

Celien De Bruyne

Zorgcoördinator 3de kleuterklas t.e.m. 2de leerjaar 

 

"In al mijn jaren ervaring heb ik dit nog nooit gezien. Ik vond het prachtig om te zien hoe de kinderen aan jouw lippen hangen. Hoe ze non-verbaal met een klein/lief/vriendelijk gebaar toch op het blauwe doek bleven, meededen,  hoe er dat volledige uur niemand pijn deed!"

-Juf Celien-

Woorden om te onthouden:

Wat houd me tegen:

  • Nood aan structuur
  • Nood aan voorbereiding 
  • Gebrek aan muzische competenties 
  • Angst 'meekrijgen van kinderen'

 

 

' ik heb het gevoel dat het nies voor mij is. Ik ben iemand dat gestructureerd aan de slag gaat en zich houd aan een voorbereiding'

 

Wat kan me helpen:

  • Good practices 
  • Opzoeken en lezen 
  • Durven uitproberen en afstappen van voorbereidingen
  • Dat niemand kijkt 

 

'Ik zou dit misschien durven proberen na het zien van verschillende good-practices, wanneer niemand het ziet, zonder de kritische blik van anderen'