'Superhelden', zoomt in, op de supermogelijkheden van elk in ons. Samen met de kinderen ontdekken we hoe we elkaar kunnen ondersteunen met meer dan enkel woorden. Superhelden is een lijfelijke en kunsteducatief laboratorium waar we elkaars eigen grenzen aftasten met behulp van niet veel meer dan een stift en een stuk plastic. De invulling werd opgestart vanuit een aanwezige conflictueuze situatie.
Bijkomende informatie:
- Losse workshop (1 dag)
- Thema Superhelden
- Geen vervolgtraject
- Klasleerkracht gaf niet mee vorm aan de invulling
(*) De performance en de workshop momenten werden niet gefilmd. Er werden enkele foto's gemaakt. De reden hiervoor is, is de onwetendheid dat deze ervaring iets meer kon zijn. Onbewust was bouwde ik voort op voorgaande ervaringen.
Voorgeschiedenis
Leerkracht en klas
Juf Elien staat in de derde kleuterklas. Twee jaar geleden werkte ik nauw met haar samen binnen de rol van ondersteuner. Juf Elien weet graag op voorhand wat haar te wachten staat, maar kan genieten op het moment zelf van wat er zich binnen het moment afspeelt. De kinderen kennen me redelijk goed. Ze kregen vorig jaar 1 uur per week les van mij.
School
Vanuit mijn functie als muzische leerkracht werd er me gevraagd de leerkrachten mee te nemen binnen mijn werkproces om zo kennis te delen en overdracht te vergroten. Aangezien dit niet altijd even eenvoudig is om in te plannen werd de juf enkel op de hoogte gebracht van het moment en niet welke activiteit zou plaatsvinden.
Voorbereidend werk
Het maken van een performance vraagt geen inhoudelijke voorbereiding als bv: het instuderen van een script, toch vraagt het een zekere voorbereiding. Het voorbereidend werk binnen de context van een basisschool is erg belangrijk. Zo zijn er 'te behalen leerdoelen', verwachtingen van leerkrachten, te reserveren ruimtes, enzovoort. Omwille van deze verschillende redenen werden er voor het project van 'Superhelden' van start ging, enkele zaken ondernomen:
- Samenzitten met de klasleerkracht om contact te maken, verwachtingen, vragen en het thema af te toetsen.
- Inplannen van een participatieve-observatie mee-speel-sessie in de klas (Niet nodig wegens al gekende doelgroep)
- Verzamelen van materialen en muziek
"De ochtend griste ik nog snel de overschot aan plastic mee, wie weet was ik er wel iets mee. Samen met het koopje van de dag, wannabe Posca stiften in de Action! ".
Onverwachte tussentijdse workshop
Nafi is boos, heel erg boos. Samen met een aantal kinderen vertrekken we naar een klein lokaaltje. Ik vraag haar of we haar mogen proberen helpen omdat ze zichtbaar boos is en niet uit haar woorden komt. Veel meer dan een grommende 'ja' komt er niet uit. Superhelden helpen elkaar en wij gaan proberen vandaag Nafi te helpen. De kinderen leggen een groot plastic over haar heen. Met behulp van stiften tekenen en schrijven ze positieve, krachtige boodschappen om Nafi liefde te voeden.
De kinderen kunnen misschien nog niet schrijven, maar geloof mij... Ze weten exact wat dat waar staat. Na dit moment is het tijd aan Nafi om iets terug te geven. Ik vraag haar om met haar lichaam tot beweging te komen en te tonen hoe ze zich voelde voor, tijdens en na dit moment. Op muziek, met de blikken naar haar gericht staat Nafi heel langzaam op en maakt een recht standbeeld, met gebogen hoofd. Juf, ik voel me al een beetje beter, mag ik straks mijn superhelden cape aandoen en aan meester Wout tonen?
Ik dacht eerst dat mijn vraag te moeilijk zou zijn voor een kleuter, totdat ik haar in beweging zag komen. Authentieke verbondenheid, liefde en een warm gevoel maakte van dit moment een inspiratie voor het inzetten van een performance met de rest van de derde kleuterklassen (Als verwerkende workshop werd de activiteit van het tekenen herhaald). Terwijl duizend beelden aan mogelijkheden in mijn hoofd opkomen, zoeken sommige kinderen toenadering en ontstaat er een spontane performance. Nafi laat de ander dicht bij komen en deelt haar cape voor even, net genoeg tijd om een danspas met elkaar te delen.
Performance en spel
De onverwachte workshop gaf me zin om ook te bewegen. Om te ontdekken welke talen er verscholen lagen in het plastic zeil. Ik nodigde de derde kleuterklas uit tot een performance en speel-sessie, gebaseerd op wat er zich vooraf was afgespeeld. Zonder woorden ontvang ik de kinderen. Ze zetten zich neer op het blauwe zeil dat voor de verandering helemaal openligt. De kinderen zitten op de randen en ik open met muziek, plastic en muziek een dansante zoektocht naar materiaal -en bewegingsmogelijkheden binnen in het achterhoofd 'thema superhelden' De kinderen kijken geconcentreerd, nemen deel op aanvraag en blijven op hun plaats zitten. Dit moment werd niet gefilmd. Het was een spontane reactie op een gebeurtenis, er zijn dus enkels foto's beschikbaar. Na de performance vind een kort gesprek plaats over de essentie van superhelden 'elkaar helpen' op basis van de bewegingen die de kinderen al tijdens de performance spontaan linkten aan het desbetreffende thema. Hierna vind de workshop plaats.
De kinderen worden in groepjes verdeelt. Tijdens de performance gaf ik de spel-intructie woordloos mee, door het integreren ervan in performance. De kinderen wisten heel goed wat ze moesten doen. Ik verbreek de stilte heel kort en benadruk dat ze het dopje van de stift moeten toedoen bij het schudden, anders schiet de inkt naar alle kanten. Niet zo erg op zich, maar wel zonde van de stift. Het is de bedoeling dat: een kind gaat liggen in een positie dicht bij zichzelf/comfortabel. Het plastic zeil wordt over het kind gelegd en de andere kinderen worden uitgenodigd om lieve woorden en tekeningen met acrylstiften op het plastic aan te brengen (gevoel van warmte dankzij het plastic, fluisterende stemmen die gericht en vertragen om lieve boodschappen om te zetten in tekeningen en woorden, massage effect.). De zeer zintuigelijke ervaring is na zelf te hebben geprobeerd heel aangenaam. De kinderen die wouden mochten tonen wat deze ervaring met hen gedaan heeft op muziek- Rustige afsluiting (Duduk) – terug door de afgebakende ruimte naar buiten.
Wat stoort of valt er op?:
De kinderen blijven op hun plaats zitten (tijdens de performance) als een soort voorstelling. Het vrij spel komt niet los. De verwerkende workshop is super aangenaam. Er zijn geen ruzies, de kinderen lopen op en af de grote emmer vol stiften en delen op die manier hun kleuren met de groep. Geen enkele keer was er ruzie over ' ik wouw die kleur ook, hij pakte mijn stift af, ze tekende over mijn tekening'. De kinderen beleven plezier, zijn super geconcentreerd, wisselen zelfstandig van tekenaars en het kind onder de plastic. Sommigen gaan liggen, anderen zitten. Zelf geven ze aan wanneer de willen wisselen. Het eigenaarschap ligt dus volledig bij het kind. Het plastic werkt een soort vertrouwen in de hand van 'het is oké om benaderd te worden', zo vraagt Selmane (dat niet graag aangeraakt word door anderen) om onder het plastic te liggen. Hij kijkt door het plastic heen terwijl de kinderen op hem tekenen. Het duurt niet lang voor hij aangeeft dat hij wil wisselen. Vrolijk tekent hij verder.
De performance was zoals vermeld vrij van vrij-spel. Ik moet mijn praktijk eens uitwisselen met theatergezelschappen om inhoudelijke feedback te verkrijgen. Amanda Pintore werkt eerst vanuit play lab en dan vanuit performance. Het is misschien de moeite om die manier van werken uit te proberen, al vind ik deze positie super fijn. Ik begeef me tijdens het performen in een toestand van flow en binnen een luidruchtig vragende onderwijscontext is de stilte en het genot van de dans zalig! Het is zo dubbel, ik wil vrij spel omarmen, maar de schoolse context (vol verwachtingen en drukte) blijkt moeilijk en het genot van performance te groot.
Punten om mee te nemen:
- Vrij of geleid spel?
- Volgorde van spelen en performance
- meerwaarde van gidsen (kinderen die de ervaring al eens meemaakte en mee 'onder-wijzen'
- Performance apart van spel is een gemakkelijker concept, maar dus wel veel meer geleid
- Doorzichtigheid van plastic wekt vertrouwen in de hand om nabijheid toe te laten
- De bewegingen van kinderen worden vertraagd en doelbewust. Dit doelbewuste in combinatie met nabijheid is schitterend
- Mogelijke verwerking had sterk geweest (bouwen van een eigen plek voor performance)
- Positieve woordenschat versterken
- Handelingen verstillen, vertragen en bewustmaken
- Contact met de ander met een beschermlaag van plastic (kind met autisme liet aanvaarde aanraking met het plastic ertussen)
- Bepaalde kinderen vroegen vaak terug naar hun cape
- De cape zorgt ervoor dat je een nieuwe ruimte creëert in de ruimte geeft aan het kind
(mogelijke) Kernwoorden ter voorbereiding van analyse:
- Interactie
- veiligheid
- Geleid
- Autoriteit
- Flow
- Zintuigelijk
Reactie plaatsen
Reacties